English
Deutsch
Slovenský
Żegiestów (około 960 mieszkańców) jest dużą wsią położoną nad Żegiestowskim Potokiem oraz częściowo nad Popradem. Oprócz centrum, położonego około 3 km w głąb doliny potoku, w Żegiestowie wyróżnia się jeszcze 4 części miejscowości: Żegiestów Stacja, osiedle Żegiestów Zdrój oraz przysiółki Łopata Polska i Palenica (pierwsze trzy na Popradem, czwarty w źródłowej części doliny Żegiestowskiego Potoku).
Osada Żegiestów lokowana została przez biskupa Franciszka Krasińskiego w 1575 r. Żegiestów należał do tzw. Państwa Muszyńskiego (posiadłości biskupów krakowskich). Był to teren obejmujący Muszynę, Tylicz i Powroźnik oraz otaczające je wsie. Żegiestów powstał w miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się osada Długi Łęg, założona prawdopodobnie za czasów Kazimierza Wielkiego. Ze względu na trudne, górskie warunki gospodarowania, osada ta zanikła i dlatego przywilej biskupa Krasińskiego mówi o założeniu wsi na surowym korzeniu, co oznacza, że teren pod osadę należało wykarczować z porastających okolicę lasów. Z tego tez powodu mieszkańcy powstającego Żegiestowa zwolnieni byli na okres 20 lat z wszelkich opłat, czynszów i danin. W XVII w. w Żegiestowie wybudowano cerkiew dla dominującej tu prawosławnej ludności wołoskiej (łemkowskiej), która potem przeszła do kościoła greckokatolickiego.
Aż do połowy XIX w. mieszkańcy Żegiestowa zajmowali się głównie pasterstwem i hodowlą, a później, po wprowadzeniu przez władze austriackie wysokiego podatku od bydła, rolnictwem (mimo ubogich gleb w okolicy oraz braku tradycji rolniczych u Łemków). Los wsi poprawił się nieznacznie po powstaniu Żegiestowa Zdroju, chociaż tutejsi mieszkańcy nie mogli się utrzymać z dostaw płodów rolnych do zdroju (bo np. nie umieli uprawiać warzyw i w te artykuły zaopatrywali Zakład Zdrojowy Słowacy zza Popradu). Sytuacja ta zmieniła się po założeniu szkółki rolniczej na pobliskiej Łopacie Polskiej, gdzie zarząd Zdroju zorganizował szkolenia z zakresie urządzania inspektów, szklarni, uprawy jarzyn i owoców.
Cerkiew w Żegiestowie istniała już w XVII w. Pierwsza cerkiew była drewniana i w niedługim czasie spłonęła. Kolejna, już murowana świątynia została wzniesiona w końcu XVII w., ale także do naszych czasów nie dotrwała. Jej skromne ruiny zachowały się w górnej części wsi przy drodze prowadzącej do osiedla Palenica. Po zakończeniu I wojny światowej wybudowano nową, większą, murowaną cerkiew pw. św. Michała Archanioła. Po wysiedleniu ludności łemkowskiej po II wojnie światowej w ramach akcji Wisła (1947 r.) opuszczona cerkiew została przekazana parafii rzymskokatolickiej i funkcjonuje obecnie jako kościół pw. św. Anny. Żegiestowska świątynia nie jest typowym przykładem budownictwa cerkiewnego Beskidu Sądeckiego (stylu zachodniołemkowskiego). W porównaniu z cerkwiami w sąsiednich wioskach powstała stosunkowo późno, gdy Żegiestów, jako uzdrowisko, był już stosunkowo dobrze rozwinięty (w porównaniu z innymi łemkowskimi wioskami) i częściowo czerpał wzorce z polskich miejscowości.
Cerkiew zbudowana jest na planie krzyża greckiego, z kamienia i cegły. Nawa główna na przecięciu z transeptem, prezbiterium oraz babiniec zwieńczone są blaszanymi kopułami, osadzonymi na wydłużonych, drewnianych, wielokątnych tamburach. Ich szczyty zdobią niewielkie makowice. Wyposażenie świątyni nie wskazuje na jej wcześniejszą przynależność do kościoła prawosławnego i greckokatolickiego. Zachowały się tylko dwie niewielkie ikony. Ołtarze, obrazy i rzeźby są nowe i nawiązują do tradycji rzymskokatolickiej.
Osada Żegiestów lokowana została przez biskupa Franciszka Krasińskiego w 1575 r. Żegiestów należał do tzw. Państwa Muszyńskiego (posiadłości biskupów krakowskich). Był to teren obejmujący Muszynę, Tylicz i Powroźnik oraz otaczające je wsie. Żegiestów powstał w miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się osada Długi Łęg, założona prawdopodobnie za czasów Kazimierza Wielkiego. Ze względu na trudne, górskie warunki gospodarowania, osada ta zanikła i dlatego przywilej biskupa Krasińskiego mówi o założeniu wsi na surowym korzeniu, co oznacza, że teren pod osadę należało wykarczować z porastających okolicę lasów. Z tego tez powodu mieszkańcy powstającego Żegiestowa zwolnieni byli na okres 20 lat z wszelkich opłat, czynszów i danin. W XVII w. w Żegiestowie wybudowano cerkiew dla dominującej tu prawosławnej ludności wołoskiej (łemkowskiej), która potem przeszła do kościoła greckokatolickiego.
Aż do połowy XIX w. mieszkańcy Żegiestowa zajmowali się głównie pasterstwem i hodowlą, a później, po wprowadzeniu przez władze austriackie wysokiego podatku od bydła, rolnictwem (mimo ubogich gleb w okolicy oraz braku tradycji rolniczych u Łemków). Los wsi poprawił się nieznacznie po powstaniu Żegiestowa Zdroju, chociaż tutejsi mieszkańcy nie mogli się utrzymać z dostaw płodów rolnych do zdroju (bo np. nie umieli uprawiać warzyw i w te artykuły zaopatrywali Zakład Zdrojowy Słowacy zza Popradu). Sytuacja ta zmieniła się po założeniu szkółki rolniczej na pobliskiej Łopacie Polskiej, gdzie zarząd Zdroju zorganizował szkolenia z zakresie urządzania inspektów, szklarni, uprawy jarzyn i owoców.
Cerkiew w Żegiestowie istniała już w XVII w. Pierwsza cerkiew była drewniana i w niedługim czasie spłonęła. Kolejna, już murowana świątynia została wzniesiona w końcu XVII w., ale także do naszych czasów nie dotrwała. Jej skromne ruiny zachowały się w górnej części wsi przy drodze prowadzącej do osiedla Palenica. Po zakończeniu I wojny światowej wybudowano nową, większą, murowaną cerkiew pw. św. Michała Archanioła. Po wysiedleniu ludności łemkowskiej po II wojnie światowej w ramach akcji Wisła (1947 r.) opuszczona cerkiew została przekazana parafii rzymskokatolickiej i funkcjonuje obecnie jako kościół pw. św. Anny. Żegiestowska świątynia nie jest typowym przykładem budownictwa cerkiewnego Beskidu Sądeckiego (stylu zachodniołemkowskiego). W porównaniu z cerkwiami w sąsiednich wioskach powstała stosunkowo późno, gdy Żegiestów, jako uzdrowisko, był już stosunkowo dobrze rozwinięty (w porównaniu z innymi łemkowskimi wioskami) i częściowo czerpał wzorce z polskich miejscowości.
Cerkiew zbudowana jest na planie krzyża greckiego, z kamienia i cegły. Nawa główna na przecięciu z transeptem, prezbiterium oraz babiniec zwieńczone są blaszanymi kopułami, osadzonymi na wydłużonych, drewnianych, wielokątnych tamburach. Ich szczyty zdobią niewielkie makowice. Wyposażenie świątyni nie wskazuje na jej wcześniejszą przynależność do kościoła prawosławnego i greckokatolickiego. Zachowały się tylko dwie niewielkie ikony. Ołtarze, obrazy i rzeźby są nowe i nawiązują do tradycji rzymskokatolickiej.
