Aleksandrowice

Aleksandrowice, miejscowość w gminie Zabierzów, położona jest na terenie Garbu Tenczyńskiego w sąsiedztwie Międzynarodowego Portu Lotniczego im. Jana Pawła II w Balicach. Wieś została założona prawdopodobnie w XIV w. przez rycerski ród Toporczyków. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1401 r. W średniowieczu przynależała do parafii w Morawicy. W XV w. istniał tu dwór szlachecki (kasztel), który prawdopodobnie wznieśli Aleksandrowscy, wywodzący się z Toporczyków. Istnienie dworu potwierdzone zostało dopiero w 1591 r., kiedy to kolejni właściciele Aleksandrowic, Karnińscy herbu Wieniawa, urządzili w nim zbór kalwiński, zniszczony w kwietniu 1614 r. przez pospólstwo krakowskie. Wieś była wówczas w posiadaniu Piotra Gołuchowskiego herbu Leliwa, sekretarza Zygmunta III Wazy, a później jego syna Samuela, rotmistrza krakowskiego. Pod koniec XVII w. Aleksandrowice należały do Korycińskich. W XVIII w. ich właścicielem był Teofil Pawłowski, a po nim Franciszek Ksawery Kochanowski i kolejno Potoccy oraz Żeleńscy. Od 1832 r. wieś przeszła w posiadanie Erazma Skarżyńskiego herbu Bończa, powstańca listopadowego, krakowskiego i styczniowego. Po jego śmierci w 1871 r. dobra aleksandrowickie nabył książę Eugeniusz Lubomirski, a w 1898 r. stały się własnością księcia Dominika Radziwiłła (1852–1938), który w 1900 r. wybudował w Aleksandrowicach neoklasycystyczny dwór i oficynę powyżej istniejących wcześniej zabudowań folwarcznych. Po wojnie majątek Radziwiłłów został przekazany Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, a następnie utworzonemu w 1950 r. Instytutowi Zootechniki w Balicach, który do dnia dzisiejszego zarządza zespołem dworskim w Aleksandrowicach. Na północno-wschodnich krańcach wsi znajduje się Winna Góra, na stokach której w XVI w. Seweryn Boner, ówczesny właściciel Balic założył jedną z pierwszych winnic na ziemiach polskich.