Biegonice

Biegonice, które dzisiaj są częścią Nowego Sącza, do lat siedemdziesiątych XX w. były osobną wioską, o bardzo starym rodowodzie. Wykopaliska archeologiczne na tym terenie sięgają neolitu (około 900–1100 lat p.n.e) i potwierdzają stałe osadnictwo. Znaleziono m.in. cmentarzysko ciałopalne, które niestety zostało w duże mierze zniszczone. Część znalezisk archeolodzy wiążą z osadą na Winnej Górze (353 m n.p.m.) W XIII w. wzmiankowane jest tutaj istnienie parafii i budowa kościoła św. Wawrzyńca. Po jego pożarze w XVII w. powstała druga, murowana świątynia. Do Biegonic pod koniec XVIII w. zostali sprowadzeni niemieccy osadnicy, którzy przez długi okres czasu tworzyli zwartą społeczność. W 1907 r. w miejsce drugiego kościoła, który został rozebrany, powstała neogotycka bryła projektu znanego architekta Jana Sasa Zubrzyckiego, lubującego się w formach historyzujących. Do wyposażenia świątyni wykorzystano niejednokrotnie starsze elementy, m.in. obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem namalowany na desce w XVI w. w jednym z ołtarzy bocznych pochodzący z kościoła Franciszkanów w Starym Sączu, kamienna chrzcielnica z 1660 r., dzwon z 1664 r., renesansowa kropielnica oraz barokowe posągi św. Stanisława i św. Wojciecha. Parafia była również w posiadaniu piętnastowiecznego obrazu z wizerunkiem Matki Bożej, który w latach międzywojennych został przeniesiony do Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie. Biegonice w czasie II wojny światowej były również miejscem straceń, w którym podczas największej z kilku wykonanych przez Nazistów egzekucji w sierpniu 1941 r. rozstrzelano 44 osoby. Na miejscu kaźni stoi dzisiaj pomnik upamiętniający te wydarzenia. Zarówno nad Biegonicami jak i nad całą Kotliną Sądecką wznosi się Winna Góra (353 m n.p.m.). W obrębie tego wzniesienia archeolodzy zidentyfikowali pozostałości wałów grodu, który funkcjonował za czasów Państwa Wiślan i również w czasach piastowskich. Niektóre źródła przesuwają czas funkcjonowania grodu na okres rzymski, a odkrycia archeologiczne sięgają nawet epoki brązu. Gród był otoczony podwójnymi wałami drewniano-ziemnymi i fosą, ale ze względu na wielowiekowe użytkowanie terenu dzisiaj już niewiele z tego można zobaczyć. W czasie II wojny światowej przez Winną Górę przechodziły okopy, które Niemcy wykorzystywali do obrony przed napierającymi Rosjanami. Na szczycie stoi krzyż fundowany przez biegonickich parafian w tysiącdziewięćsetną rocznicę ukrzyżowania Jezusa, czyli w 1934 r. Stoki Winnej Góry były wykorzystywane również jako startowisko dla szybowców w latach międzywojennych. W październiku 1932 r. przeprowadzono tutaj pierwsze w regionie szkolenie szybowcowe.