Wysoka

Wysoka, wieś w gminie Wadowice położona w zachodniej części Pogórza Wielickiego, w dolinie potoku Wysoka, zamkniętej od południa Radockiej Góry (413 m n.p.m.). Pierwsze wzmianki o Wysokiej pochodzą z połowy XIV w. W kronikach Jana Długosza wieś występowała pod nazwą "Vissoka". W drugiej połowie XV w. właścicielami wsi byli Radwanici (o różnych imionach - herbu Radwan), ale obok nich pojawili się Paszowscy herbu Zadora, spowinowaceni z Radwankami. W połowie XVI w. kolejnymi właścicielami cząstek wsi byli Palczowscy, którzy w następnym stuleciu zaczęli wyprzedawać swoje majątki na tym terenie. Te rozdrobnione majątki w Wysokiej i Stanisławie Górnym, należące do klucza dóbr brzeźnickich w 1758 r. wykupił książę Stanisław Czartoryski z Kalwarii. Spadkiem po nim, ze względu na jego umysłowo chorego syna Kazimierza, zarządzał Józef Klemens Czartoryski. Po jego śmierci w 1810 r. administratorem dóbr został Wojciech Brandys, który cały majątek należący do Kazimierza Czartoryskiego, zmarłego w Zebrzydowskim Szpitalu Bonifratrów kupił od spadkobierczyni.
Pod koniec XIX w. klucz brzeźnickich wsi (Brzeźnica Malowana) od rodziny Brandysów kupili Garczyńscy, właściciele majątku klucza dóbr Brzeźnicy Radwańskiej. W latach trzydziestych XX w. zgromadzili w swoich rękach cały obszar drobnych majątków.
Kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny w Wysokiej.
Pierwsze wzmianki dotyczące istnienia kościoła w Wysokiej pochodzą z połowy XIV w. Na przestrzeni stuleci kościół kilkakrotnie tracił uprawnienia parafii i był filią kościoła w Marcyporębie. W XVI w. w nowym kościółku (po pożarze wcześniejszego w 1513 r.) jeszcze przed jego konsekracją, umieszczono filię zboru kalwińskiego. W późniejszym czasie, drewniany kościółek, wzniesiony w 1786 r., był filią parafii z Marcyporęby, a od 1885 r. stał się kościołem parafialnym. Drewniany kościółek po raz kolejny spłonął w 1936 r. Obecny kościół zbudowany z czerwonej cegły, nieotynkowany, z dwoma bocznymi kruchtami, nawiązuje stylem neogotyckim do tradycyjnych budowli sakralnych. Wewnątrz w ołtarzu głównym umieszczone jest ciekawe dzieło z XIX w., autorstwa miejscowego artysty Andrzeja Sikory. Jest to drewniana polichromowana płaskorzeźba przedstawiająca Matkę Bożą Różańcową z dzieciątkiem Jezus, ozdobioną złoconymi koronami.