Szczawa

Szczawa to duża i znana wieś letniskowa na pograniczu Beskidu Wyspowego i Gorców, położona u ujścia potoku Głębieniec do Kamienicy, w oknie tektonicznym (obszar, na powierzchni którego doszło do rozcięcia płaszczowiny, wskutek czego odsłoniły się utwory geologiczne pochodzące ze starszych epok). Nazwa miejscowości pochodzi od wód mineralnych, które występują w okolicy. Wieś prawdopodobnie została założona przez sołtysa z sąsiedniej wsi i stanowiła własność Klarysek ze Starego Sącza. Źródła mineralnie były znane już w XV w. Pod koniec XVIII w. klaryski utraciły swoje dobra, a władzę na tym terenie przejęli Austriacy. W połowie XIX w. działały tu dwie huty żelaza, a od przełomu XIX/XX w. funkcjonowały zakłady związane z przemysłem drzewnym. W okresie międzywojennym zaczęto doceniać walory uzdrowiskowe miejscowości i jej źródeł wodnych – szczaw alkaliczno-słonych, żelazistych, i alkaliczno-siarkowych. W 1938 r. powstała nieduża pijalnia wód mineralnych oraz rozlewnia wód, a w rejonie Szczawy ustanowiono strefę ochrony górniczej. Badania właściwości wód trwają do dziś, czyni się też starania o status uzdrowiska. W centrum Szczawy stoi drewniany kościół parafialny, zbudowany w latach 1958–59. Większość wyposażenia wykonał ludowy twórca Antoni Krzak. Obok plebanii znajduje się niewielkie Muzeum – Izba Pamięci I Pułku Strzelców Podhalańskich AK (klucze dostępne na probostwie). Ludność Szczawy stanowi odrębną grupę etnograficzną – Górali Białych. Ponad centrum wsi, na zboczach Wielkiego Wierchu, działa Narciarskie Centrum „Polanki”. Największym pomnikiem przyrody w Szczawie jest ponad 200-letni jesion.