Grodkowice

49°58'26"N 20°15'42"E (49.973936, 20.261876)
264 m n. p. m.
Grodkowice leżące w połowie drogi z Wieliczki do Bochni były własnością rodu Zadorów-Lanckorońskich z Brzezia od czasów średniowiecznych do początku XVII w. W 1623 r. wieś kupili od Lanckorońskich Żeleńscy, którzy mieszkali w Grodkowicach przez ponad trzysta lat, aż do upaństwowienia ich majątku po 1945 r.
Najciekawszym obiektem wsi jest neogotycki Pałac Żeleńskich projektu krakowskiego architekta Teodora Talowskiego. Pałac został wybudowany w 1902 r. na miejscu starego dworu z 1666 r., świadka tragicznych wydarzeń w dziejach rodziny Żeleńskich. Podczas tzw. rzezi galicyjskiej w lutym 1846 r. został zamordowany przed swoim dworem przez chłopów z sąsiednich wsi Marcjan Żeleński, ojciec kompozytora Władysława i dziad literata Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Miejsce to upamiętnia stojący w ogrodzie krzyż, który postawiła żona zamordowanego. Budowę pałacu zlecił Władysław Żeleński, bratanek kompozytora. Na wieży umieszczono datę budowy, a nad głównym wejściem do pałacu tablicę z sentencją: Sibi amico et posteritati (Sobie, przyjacielowi i potomności). Pałac otacza zabytkowy park z rzadkimi odmianami drzew i krzewów. Ostatnim przedwojennym właścicielem był syn Władysława, Karol Żeleński, rolnik po studiach w Bonn i Krakowie. Gospodarze Grodkowic należeli do najlepszych hodowców (wyhodowali własną rasę krów) i posiadali największą hodowlę bydła nizinnego w Galicji. Rezultatem ich prac w hodowli roślin jest wczesna odmiana pszenicy ozimej – Ostka Grodkowicka.
Obecnie w pałacu mieści się siedziba Dyrekcji Zakładu Doświadczalnego Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Od niedawna mieści się tam również ośrodek szkoleniowo- hotelowy i prowadzona jest działalność kulturalno-artystyczna. W pobliżu pałacu znajduje się kilka interesujących budynków gospodarczych, tworzących niegdyś rozległy zespół folwarczny, m.in. czworaki, obory, stajnie i spichlerz.
Przy skrzyżowaniu drogi w kierunku Cichawy z drogą folwarczną do Łężkowic stoi oryginalna kapliczka z 1906 r. – figura Matki Bożej, którą wyrzeźbił Edward Stechlik na polecenie fundatorki Kamili z Russockich Żeleńskiej.

Miejsce znajduje się na szlakach

Pobierz aplikację

Nasza witryna wykorzystuje pliki cookies, m.in. w celach statystycznych. Jeżeli nie chcesz, by były one zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.
Więcej na ten temat...