English
Deutsch
Slovenský
Rezerwat Baniska jest ścisłym rezerwatem przyrody znajdującym się na terenie źródłowego kotła Potoku Bańskiego (Baniska), na północnych stokach Radziejowej (1266 m n.p.m.), a jednocześnie na obszarze Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Utworzony został już w 1922 r. przez Adama Stadnickiego, ówczesnego właściciela Nawojowej i znacznej części dóbr leśnych w Beskidzie Sądeckim. W 1955 r. decyzją Ministra Leśnictwa powtórnie otrzymał status rezerwatu. Miał wówczas powierzchnię 17,69 ha. W 1983 r. został powiększony do 55,52 ha, a w 2007 r. do 141,96 ha. Rezerwat znajduje się na wysokości 775–1035 m n.p.m.
Jest to rezerwat leśny, a został utworzony dla ochrony dobrze zachowanego pierwotnego fragmentu lasu dolnoreglowego (tzw. buczyna karpacka) z okazami starych drzew. Wiek najstarszych szacuje się na ponad 200 lat. Dominuje tu buk zwyczajny, duży udział ma jodła pospolita i klon jawor, nielicznie występuje świerk pospolity. Niektóre okazy jodły osiągają wysokość 30 m i 1 m średnicy pnia, niektóre jawory 25 m wysokości i 65 cm średnicy. W rezerwacie znajdują się najważniejsze dla Karpat typy leśnych zbiorowisk roślinnych, poczynając od żyznej buczyny karpackiej, poprzez ubogie bukowe lasy górskie, dolnoreglowy bór świerkowo-jodłowy, po górnoreglową świerczynę karpacką. Oprócz zbiorowisk leśnych występują mikrosiedliska nieleśnych zbiorowisk roślinnych naskalnych, łąkowych, źródliskowych i wodnych.
Na poszerzonym w 2007 r. obszarze rezerwatu znajduje się rzadko spotykane w Karpatach obsekwentne osuwisko dolinne, dwie wyniosłe formy terenu, formy skałkowe oraz jeziorko osuwiskowe nazywane Baniami lub Młaką. Nazwa rezerwatu pochodzi właśnie od tego jeziorka. Przy dolnym skraju rezerwatu znajduje się ujęcie wody pitnej dla Rytra. Rezerwat Baniska można zwiedzić korzystając z wyznaczonej w 2005 r. ścieżki dydaktycznej „Rogasiowy szlak”.
Adam Stadnicki
Hrabia Adam Stadnicki (10.04.1882–10.03.1982) był wybitnym leśnikiem, i wielkim patriotą. Przed II wojną światową był właścicielem wielkiego majątku ziemskiego, obejmującego lasy Beskidu Sądeckiego od Krynicy i Łabowej po Szczawnicę, oraz Frainie na terenie Słowacji. Po ukończeniu studiów leśnych w Monachium, odbyciu praktyki w lasach hrabiego zamoyskiego w Zakopanym, zajął się m.in. gospodarką leśną w odziedziczonych lasach Nawojowa – Szlachtowa. Był leśnikiem z wykształcenia i zamiłowania, jednym z pierwszych twórców leśnych rezerwatów przyrody Dążąc do zachowania pierwotnej Puszczy Karpackiej utworzył cztery rezerwaty przyrody; Łabowiec, Barnowiec, Uhryń i Baniska. Dbał o szkolenie i godziwe wynagrodzenia zatrudnionego personelu, zaopatrywał go w podręczniki, czasopisma leśne i inne pomoce. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Leśnego, brał udział w licznych naradach terenowych z udziałem naukowców, interesował się przemianami zachodzącymi w leśnictwie i drzewnictwie. Biednych, ale zdolnych uczniów szkolił na własny koszt. Dbał o pracowników odchodzący na emeryturę, potrzebujących lub dotkniętych biedą robotników. W okresie okupacji A. Stadnicki organizował pomoc żywnościową żołnierzom polskim przebywającym w niemieckich obozach dla jeńców wojennych i wielokrotnie interweniował u władz policyjnych w sprawie aresztowanych pracowników, uzyskując pozytywne wyniki. Zatrudniał też wiele osób ukrywających się i poszukiwanych przez okupanta. Prowadząc racjonalną gospodarkę leśną, pozostawił po sobie pamięć nie tylko byłych pracowników, ale i miejscowej ludności. która licznie wzięła udział w jego pogrzebie w Nawojowej.
Jest to rezerwat leśny, a został utworzony dla ochrony dobrze zachowanego pierwotnego fragmentu lasu dolnoreglowego (tzw. buczyna karpacka) z okazami starych drzew. Wiek najstarszych szacuje się na ponad 200 lat. Dominuje tu buk zwyczajny, duży udział ma jodła pospolita i klon jawor, nielicznie występuje świerk pospolity. Niektóre okazy jodły osiągają wysokość 30 m i 1 m średnicy pnia, niektóre jawory 25 m wysokości i 65 cm średnicy. W rezerwacie znajdują się najważniejsze dla Karpat typy leśnych zbiorowisk roślinnych, poczynając od żyznej buczyny karpackiej, poprzez ubogie bukowe lasy górskie, dolnoreglowy bór świerkowo-jodłowy, po górnoreglową świerczynę karpacką. Oprócz zbiorowisk leśnych występują mikrosiedliska nieleśnych zbiorowisk roślinnych naskalnych, łąkowych, źródliskowych i wodnych.
Na poszerzonym w 2007 r. obszarze rezerwatu znajduje się rzadko spotykane w Karpatach obsekwentne osuwisko dolinne, dwie wyniosłe formy terenu, formy skałkowe oraz jeziorko osuwiskowe nazywane Baniami lub Młaką. Nazwa rezerwatu pochodzi właśnie od tego jeziorka. Przy dolnym skraju rezerwatu znajduje się ujęcie wody pitnej dla Rytra. Rezerwat Baniska można zwiedzić korzystając z wyznaczonej w 2005 r. ścieżki dydaktycznej „Rogasiowy szlak”.
Adam Stadnicki
Hrabia Adam Stadnicki (10.04.1882–10.03.1982) był wybitnym leśnikiem, i wielkim patriotą. Przed II wojną światową był właścicielem wielkiego majątku ziemskiego, obejmującego lasy Beskidu Sądeckiego od Krynicy i Łabowej po Szczawnicę, oraz Frainie na terenie Słowacji. Po ukończeniu studiów leśnych w Monachium, odbyciu praktyki w lasach hrabiego zamoyskiego w Zakopanym, zajął się m.in. gospodarką leśną w odziedziczonych lasach Nawojowa – Szlachtowa. Był leśnikiem z wykształcenia i zamiłowania, jednym z pierwszych twórców leśnych rezerwatów przyrody Dążąc do zachowania pierwotnej Puszczy Karpackiej utworzył cztery rezerwaty przyrody; Łabowiec, Barnowiec, Uhryń i Baniska. Dbał o szkolenie i godziwe wynagrodzenia zatrudnionego personelu, zaopatrywał go w podręczniki, czasopisma leśne i inne pomoce. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Leśnego, brał udział w licznych naradach terenowych z udziałem naukowców, interesował się przemianami zachodzącymi w leśnictwie i drzewnictwie. Biednych, ale zdolnych uczniów szkolił na własny koszt. Dbał o pracowników odchodzący na emeryturę, potrzebujących lub dotkniętych biedą robotników. W okresie okupacji A. Stadnicki organizował pomoc żywnościową żołnierzom polskim przebywającym w niemieckich obozach dla jeńców wojennych i wielokrotnie interweniował u władz policyjnych w sprawie aresztowanych pracowników, uzyskując pozytywne wyniki. Zatrudniał też wiele osób ukrywających się i poszukiwanych przez okupanta. Prowadząc racjonalną gospodarkę leśną, pozostawił po sobie pamięć nie tylko byłych pracowników, ale i miejscowej ludności. która licznie wzięła udział w jego pogrzebie w Nawojowej.
