Cerkiew św. Jakuba Młodszego w Powroźniku

49°22'10"N 20°56'59"E (49.369466, 20.949733)
488 m n. p. m.

Miejscowość Powroźnik położona jest w dolinie rzeczki Muszynka, na wysokości około 480 m n.p.m., w pobliżu ujścia do niej od północy potoku Kryniczanka, niespełna 5 km na wschód od Muszyny, przy linii kolejowej i przy drodze prowadzącej do Krynicy. Jej nazwa wywodzi się od wyrabianych tu w przeszłości powrozów. Pierwsza wzmianka historyczna o wsi pochodzi z aktu darowizny, wydanego przez króla Władysława Jagiełłę w 1391 r. Akt lokacyjny wydano jednak dopiero w 1565 r. na sejmie generalnym w Piotrkowie. W 1637 r. ufundowano w Powroźniku parafię unicką. Wiadomo, że istniała tam wtedy huta szkła, produkująca m.in. szyby dla zamku w Muszynie (w końcu XVIII w. całkowicie zaprzestała funkcjonowania). Powroźnik był wsią łemkowską. W 1940 r. około 100 Łemków pod naciskiem Niemców wyemigrowało stąd na Ukrainę. Następnie w ramach akcji Wisła w 1947 r. wysiedlono z Powroźnika kolejne 451 osób. Na wyludnione tereny napłynęła ludność polska z Kresów Wschodnich i z innych miejscowości Beskidu Sądeckiego i Niskiego.
W Powroźniku zachowało się wiele świeckich zabytków kultury łemkowskiej, takich jak drewniane spichlerze, murowane piwniczki i domy mieszkalne – tzw. chyże. Jednak najcenniejszym obiektem zabytkowym jest drewniana cerkiew pw. św. Jakuba Apostoła. Wzniesiono ją w 1606 r. w innym miejscu niż stoi obecnie, ale po powodzi została przeniesiona w bezpieczniejsze miejsce (dalej od rzeki) i częściowo przebudowana.
Świątynia jest w całości drewniana, trójdzielna. Konstrukcja cerkwii jest typowa dla budownictwa łemkowskiego – zrębowa, z wysoką osiemnastometrową wieżą konstrukcji słupowej. Nawę pokrywa dach namiotowy trzykrotnie łamany, zaś prezbiterium dach trójspadowy. Budowlę wieńczą trzy baniaste wieżyczki ze ślepymi latarniami. Ściany i dach pokrywa gont. Wewnątrz znajduje się wiele cennych zabytków sztuki cerkiewnej, m.in. polichromia figuralna i barokowy ołtarz główny z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem, pochodzące z początku XVII w. Piękny, siedemnastowieczny ikonostas stoi obecnie za ołtarzem. Znajdujące się w nim ikony mają unikalną wartość (m.in. „Sąd Ostateczny”, „Aron”, „Pieta”). Najstarszymi elementami wyposażenia cerkwi są: rokokowa ambona z 1700 r. oraz znajdujący się na wieży dzwon, odlany w 1615 r. Świątynia jest otoczona kamiennym murem z gontowym zadaszeniem. Od 1951 r. cerkiew funkcjonuje jako kościół rzymskokatolicki (nadal pw. św. Jakuba Apostoła). Jest to jeden z najlepiej zachowanych w Polsce przykładów budownictwa cerkiewnego. Cerkiew, włącznie z cenną zakrystią, jest dostępna dla zwiedzających bezpośrednio po niedzielnych nabożeństwach.
Przez centrum Powroźnika przechodzi niebieski szlak turystyczny, który prowadzi stąd na północny-wschód, przez Bradowiec i Szalone do Krynicy, a na południe w Pasmo Zimnego i Dudnego (do Leluchowa). Na południe od centrum wsi, na bezleśnym stoku, równolegle do niebieskiego szlaku znajduje się niewielki wyciąg narciarski.
W okolicach Powroźnika występują liczne źródła mineralne (w tym 13 szczaw). Występują one na wschód od wsi (w dolinie Muszynki) i na południowych zboczach Bradowca. Są wśród nich także wody żelaziste z zawartością dwutlenku węgla.

Miejsce znajduje się na szlakach

Pobierz aplikację

Nasza witryna wykorzystuje pliki cookies, m.in. w celach statystycznych. Jeżeli nie chcesz, by były one zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.
Więcej na ten temat...