Rynek w Wojniczu

Rynek wojnicki zachował dobrze swe kształty właściwe dla prawa średzkiego, co sprawia, że jest zabytkiem wyjątkowej wagi. Układ rynku wojnickiego i układ urbanistyczny miasta są konsekwencją zastosowania m.in. układu placowo-ulicowego, charakterystycznego dla miast na prawie średzkim we wcześniejszych okresach. Rynek zaskakuje swą rozległością. Pierzeja południowa i północna mają 183,00 i 193,80 m, zaś wschodnia i zachodnia 64,60 i 62,39 m. Pierwotnie był to zapewne prostokąt, ale zniekształcony został w wyniku kolejnych przebudów rynkowych domostw. Rynek w Wojniczu stanowi dokładnie połowę rynku krakowskiego. Współczesne domy stoją nadal na jednej działce średniowiecznej, rzadziej na dwóch, a wyjątkowo na połowie działki. Zatem bez trudu można sobie wyobrazić jego drewnianą zabudowę. Dopiero od końca XVIII w. zaczęto wznosić murowane domostwa podpiwniczone, zazwyczaj parterowe, rzadziej piętrowe. W 1789 r. na polach miejskich założono cegielnię, która miała ułatwić przebudowę miasta. Wzniesionych wówczas budynki w Rynku 2, 3 (najcenniejszy), 4 i 10 (dzisiaj już przebudowany). Rynek w Wojniczu jest przykładem zabudowy kamieniczkami z bramami zajazdowymi, umieszczonymi na osi środkowej, lub na osi skrajnej frontu. Niekiedy zdobią je obrazy, lub figury świętych. Od XVI w. rynek był wyłożony otoczakami z Dunajca (tzw. kocie łby). Pośrodku rynku, jak w każdym mieście, wznosiła się najważniejsza budowla miejska – ratusz, o którym pierwsze informacje pojawiają się od XVI w. Ratusz uległ poważnemu nadwyrężeniu w 1702 r., kiedy Szwedzi, którym odmówiono kontrybucji, podpalili miasto w wielu miejscach. Odbudowany został około 1750 r., ale spłonął w 1831 r. w wielkim pożarze miasta. W zmienionych warunkach ustrojowych wystarczał już budynek, zwany magistratem (kamienica Rynek 3). W miejscu ratusza znajduje się upamiętniająca go tablica wzniesiona w 1998 r. Ważnym miejscem przy rynku była kamienica na rogu z ul Jagiellońską 1 – dawny Dom Pański, zwany także Wójtowskim (własność starostów wojnickich, a potem Dąmbskich i Jordanów). Jego historia sięga co najmniej połowy XVI w. Wtedy to mieszczanie zostali zmuszeni do uznania faktu zagospodarowania przez starostę narożnej działki w Rynku. W domu tym starostowie utrzymywali tradycyjnie gospodę, najczęściej wydzierżawianą, od końca XVII w. Żydom, co prowadziło do procesów z miastem.
Figura św. Floriana w Wojniczu ustawiona jest w rynku na czworobocznym postumencie zaopatrzonym w herb Wojnicza i płaskorzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego. Została wzniesiona w 1843 r., staraniem Burmistrza Cyryla Dorożewskiego z fundacji miasta Wojnicza i Korpusu Oficerskiego 10 C.K. pułku huzarów.