Klikuszowa

Klikuszowa (ponad 1000 mieszkańców) jest dużą wsią położoną na zachodnim krańcu Gorców, na wysokości 650–700 m n.p.m., w środkowym biegu Lepietnicy, między grzbietem Obidowej (865 m n.p.m.) i Kułakowego Wierchu (840 m n.p.m.) na północnym zachodzie a Matejową od strony wschodniej. Zamieszkują ją górale podhalańscy. Klikuszowa ma charakter ulicówki i od południowego-zachodu łączy się z zabudową sąsiedniej wsi Lasek a od północnego-wschodu z Obidową. W centrum Klikuszowej dolinę przecina szosa zakopiańska, która obniża się tu od strony grzbietu Obidowej i podążą dalej na południe do oddalonego o niespełna 6 km Nowego Targu. Mieszkańcy żyją głównie z rolnictwa oraz obsługi letników i ruchu turystycznego. Zajmują się też rękodziełem i rzemiosłem (m.in. wyrób regionalnych pantofli).
Pierwsza wzmianka o Klikuszowej pochodzi z 1343 r. W tym czasie był już w Klikuszowej kościół parafialny. Prawdopodobnie powtórna lokacja Klikuszowej nastąpiła w 1389 r. Miejscowe sołectwo aż do końca XVI stulecia było dzierżawione przez drobną szlachtę. W średniowieczu przez wieś wiódł szlak handlowy i dyplomatyczny z Krakowa do Nowego Targu oraz dalej na Węgry (tzw. Droga Królewska, wzmiankowana w dokumentach m.in. w 1255 i 1521 r.). Na tym odcinku prowadził przez Stare Wierchy do doliny Lepietnicy i dalej do Ludźmierza (był to też trakt łączący dobra cysterskie w Ludźmierzu i Szczyrzycu). Klikuszowa słynęła z krnąbrności i oporu przeciwko wszelakiej władzy. Częste były spiski, najazdy i zbójnictwo. W latach 1630–1632 chłopi z Klikuszowej prowadzili z nowotarskim starostą Komorowskim ciągły spór, któremu towarzyszyły krwawe wystąpienie zbrojne.
W centrum Klikuszowej, przy skrzyżowaniu dróg i przystanku autobusowym znajduje się murowany kościół parafialny św. Marcina z 1885 r. Wewnątrz zachował się siedemnastowieczny barokowy ołtarz boczny, prawdopodobnie z poprzedniego, drewnianego kościoła. Nad sadzawką przy kościele stoi okazała figura górala z wędką. Tradycja mówi, że to znak dla turystów i wczasowiczów udających się na Podhale i w Tatry. Jeśli wędka jest podniesiona będzie słoneczna pogoda, jeśli opuszczona, będzie lało. W południowej część wsi jest cmentarz, a w pobliżu ciekawa góralska kapliczka.