Stary cmentarz w Olkuszu

Stary cmentarz w Olkuszu (ul. Kazimierza Wielkiego), założony około 1815 r. (funkcjonował do 1914 r., choć pojedyncze pochówki w grobach rodzinnych odbywały się jeszcze w latach trzydziestych XX w.), składa się z części prawosławnej oraz katolickiej, które rozdziela ściana pamięci. Wmurowane w nią tablice upamiętniają nazwiska pochodzących z Ziemi Olkuskiej żołnierzy, którzy polegli w wojnie z Rosją w 1920 r. oraz podczas II wojny światowej (w kampanii wrześniowej, na frontach wschodnich i we Włoszech). Odrębna tablica przypomina udział Włochów w powstaniu styczniowym 1863 r. Ziemia Olkuska stała się wówczas areną ponad 30 bitew i potyczek, z których najbardziej utrwalił się tragiczny bój pod Krzykawką 5.05.1863 r., w którym poległ włoski płk. Francesco Nullo (pieszy szlak niebieski Powstania Styczniowego). W 1809 r. na znajdującym się na środku cmentarza grobie pułkownika Nullo wystawiono kamienny pomnik w formie pnia dębu. Z czasem mogiłę opatrzono szeregiem pamiątkowych tablic, a ostatnio odrestaurowano. Obok znajdują się groby dwóch innych uczestników bitwy po Krzykawką – Władysława Romera i nieznanego z nazwiska Juliusza, zaś w głębi cmentarza pomnik poświęcony olkuszanom pomordowanym podczas okupacji niemieckiej. Uwagę zwraca także szereg innych nagrobków uczestników powstań narodowych i walk o niepodległość, a także znajdująca się na lewo od wejścia tablica epitafijna z 1651 r. Szymona Kuropatwy, zmarłego w 1531 r. augustianina, przeniesiona tu w XIX w.