Zamek Lipowiec

50°04'38"N 19°26'43"E (50.077299, 19.445318)
342 m n. p. m.

Nie wiadomo, kiedy na wapiennym wzgórzu Lipowiec (362 m n.p.m.) powstała pierwsza drewniana strażnica. Jan Długosz wspomina, iż na początku XIII w. dobra lipowieckie należały do małopolskiego rodu Gryfitów. Klemens z Ruszczy herbu Gryf w 1238 r. przekazał je, wraz z drewnianym grodem, klasztorowi Benedyktynek w Staniątkach. Następnie bp Jan Prandota, włączył posiadłość w skład małopolskich dóbr biskupstwa krakowskiego. W XV w., w związku z granicznym położeniem zamku i ogólną sytuacją polityczną, rozbudowano i zmodernizowano jego system obronny. Jednocześnie zamek zaczął pełnić funkcję więzienia dla duchownych oraz dla głosicieli zasad reformacji (przetrzymywano tutaj m.in. Franciszka Stankara). W XVII w. funkcję siedziby biskupów krakowskich przejął wystawiony u stóp lipowieckiego wzgórza wygodny, drewniany dwór. Przestarzały militarnie zamek zaczął popadać w ruinę. W 1789 r., po przeszło pięciuset latach, dobra lipowieckie wraz z zamkiem przestały być własnością biskupów krakowskich. Na mocy reformy cesarza Józefa II władze zaboru austriackiego przejęły je na rzecz skarbu państwa.
Po II wojnie światowej zamek uznano za obiekt zabytkowy i w latach pięćdziesiątych XX w. podjęto decyzję o jego ratowaniu. Zamek wraz z leżącym poniżej wzgórza skansenem stały się w 1970 r. oddziałami Muzeum w Chrzanowie. W 2007 r. powstało obecne, niezależne od chrzanowskiego Muzeum – Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie i Zamek Lipowiec z siedzibą w znajdującym się na terenie skansenu zrekonstruowanym dworze z Drogini (koło Myślenic).
Położone w granicach Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego wzgórze Lipowiec (362 m n.p.m.), stanowiące fragment Garbu Tenczyńskiego, objęte jest ochroną rezerwatową. Rezerwat Lipowiec, o powierzchni 12,44 ha, ustanowiono w 1959 r. w celu ochrony porośniętego lasem bukowym wzgórza z ruinami średniowiecznego Zamku Lipowiec oraz stanowiska rzadkiego gatunku storczyka (kruszczyka wąskolistnego, mający zaledwie kilka znanych stanowisk na terenie naszego kraju).

Miejsce znajduje się na szlakach

Pobierz aplikację

Nasza witryna wykorzystuje pliki cookies, m.in. w celach statystycznych. Jeżeli nie chcesz, by były one zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.
Więcej na ten temat...