Pcim

Pcim jest największą miejscowością w regionie (5100 mieszkańców), nieposiadającą praw miejskich. Istniejącą tu podobno od czasów księcia Leszka Czarnego osadę przeniósł w 1351 r. na prawo niemieckie Kazimierz Wielki, w ramach akcji kolonizowania Beskidów. Regulacji miał dokonać niejaki Nedan, z pochodzenia Czech – stąd wieś przez pewien czas nosiła nazwę Nedanowej Woli. Jak głosi miejscowa tradycja, w przeszłości osiedlali tu zbójnicy oraz jeńcy tatarscy. Pcim stanowił główną miejscowość zamieszkałą przez kliszczaków – górali myślenickich, którzy przejęli liczne cechy krakowiaków zachodnich, z którymi graniczą. Dziś elementy kultury materialnej i gwara kliszczacka niemal zupełnie zanikły, są kultywowane tylko przez kilka zespołów regionalnych.
W XVII w. Pcim był ośrodkiem buntów chłopskich przeciwko dzierżawcom okolicznych majątków, należących do kasztelanii krakowskiej. Szczególnie dużym echem odbiło się antyszlacheckie powstanie pod wodzą Kostki-Napierskiego (1651 r.), w którym miejscowość była jednym z głównych ośrodków agitacji, a miejscowy bakałarz Marcin Radocki fałszował dokumenty królewskie mające sankcjonować powołanie chłopów pod broń.
W 1939 r. walki obronne toczyły tutaj wojska płk. Leonarda Łodzi-Michalskiego, stanowiące oddział wydzielony 10 Brygady Kawalerii. Na cmentarzu znajdują się mogiły poległych żołnierzy, a w centrum miejscowości – pomnik upamiętniający poległych. Od okresu międzywojennego wieś stanowiła znane letnisko. W okresie PRL szeroko słynęły tutejsze lokale gastronomiczne, obsługujące turystów zdążających „zakopianką” w góry – restauracja „Pcimianka” i zajazd „Czarny Lew”. Istnieje tu także restauracja „Chata Sasa”, zorganizowana w dawnej karczmie, w której toczy się akcja sztuki ludowej Jana S. Płatkowskiego „Zrękowiny u Druzgały”.