Muzeum Regionalne PTTK – skansen

Najstarsza część zamku dobczyckiego, czyli Górny Zamek, pochodzi z przełomu XIII i XIV stulecia. W kolejnych wiekach był on rozbudowywany, a największych zmian dokonał starosta Sebastian Lubomirski w końcu XVI stulecia. Zamek liczył wówczas 70 komnat i stanowił jedną z najświetniejszych rezydencji tego rodu. Częstym gościem był tutaj Władysław Jagiełło i Jan Długosz, nauczyciel synów Kazimierza Jagiellończyka. Jeden z królewiczów, Kazimierz (późniejszy święty), został w 1472 r. osadzony przez ojca na kilkumiesięczny pobyt w zamku. To oddalenie od uciech i rozrywek Krakowa było karą za niepowodzenie w wyprawie po koronę węgierską. Za czasów ostatniego starosty, Walentego Dobrzyńskiego, który mieszkał tu do 1782 r., odkryto niewielki skarbczyk. Poszukiwanie kolejnych skarbów stało się przyczyną rozbiórki zamku, który pod koniec XIX w. przypominał stertę kamieni porośniętych trawą, na której pasło się bydło. W 1960 r. grupa mieszkańców pod kierunkiem Władysława Kowalskiego przystąpiła do odgruzowania i rekonstrukcji zamku. Równolegle prowadzono badania archeologiczne, pozyskując cenne artefakty, wyeksponowane w otwartym w 1964 r. Muzeum Regionalnym PTTK. Od 1968 r. na łące naprzeciw wejścia na zamek rozpoczęto budowę skansenu, w którym znalazły się przykłady regionalnego budownictwa z XIX w., m.in. z terenów zalanych podczas budowy Jeziora Dobczyckiego. Znajduje się tu karczma „Na Zbóju” z Krzyszkowic k. Wieliczki, kurnik z Gaiku-Brzezowej, zrekonstruowana wozownia, kuźnia, dom kultu pochówkowego z Kornatki oraz szereg obiektów małej architektury (m.in. kapliczka z 1604 r., przeniesiona z Gaiku-Brzezowej). Skansen znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej.