Trzemeśnia

Trzemeśnia to duża wieś w dolinie Trzemeśnianki, założona w XIV stuleciu pod nazwą Marcinowa Wola. W okresie średniowiecza stanowiła własność drobnych rodów rycerskich, a następnie szlachty, m.in. Przypkowskich, Banowskich, Jordanów, Karnkowskich i Łosiów. Dokumenty oraz tradycja wymieniają kolejno kościół św. Łukasza (XIV w.), który stał na stokach Krowiej Góry oraz erygowany w 1440 r. w dolinie Trzemeśnianki kościółek św. Klemensa, zniszczony w 1753 r. przez powódź. W jego miejscu wybudowano ok. 1780 r. stojący do dziś kościół drewniany o konstrukcji zrębowej, stanowiący jeden z ciekawszych zabytków w regionie. Jego wyposażenie pochodzi z XVI–XVIII w., a w ołtarzu głównym znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Trzemeśniańskiej (kościół znajduje się 0,5 km na południe od skrzyżowania w centrum wsi). W XV w. w zachodniej części wsi funkcjonowała huta szkła Jana z Dobczyc, która stała się centrum osadniczym, wyodrębnionym z czasem jako wieś Zasań. W 1914 r. przez miejscowość przebiegała linia frontu, a w latach okupacji niemieckiej zaznaczyły tu swą działalność oddziały partyzanckie Zgrupowania AK „Kamiennik”. 12 września 1944 r. na granicy Poręby doszło do starcia z siłami policyjnymi, stanowiącego pierwszy epizod tzw. „bitwy pod Łysiną”. Na terenie miejscowości znajduje się ładna figura Matki Bożej Różańcowej z 1851 r. oraz kapliczka domkowa z XIX w. w otoczeniu lip, będących pomnikami przyrody.