Zalipie

Sławna malowana wieś Zalipie leży na terenie Powiśla Dąbrowskiego. Zalipie znane jest dzięki zachowanej tu, żywej niegdyś na całym Powiślu Dąbrowskim, tradycji ozdabiania chat kolorowymi, kwiatowymi wzorami. Powstawały w ten sposób barwne obramienia okien i drzwi oraz dekoracje całych ścian wewnątrz i na zewnątrz domów. W Zalipiu dekoruje się jednak także zabudowania gospodarcze, a nawet studnie czy psie budy. Wyrabiano tu również podobnie ozdabiane makatki, talerze i papierowe malowanki. Zalipińska sztuka zdobienia ścian wywodzi się z dawnego sposobu bielenia wapnem zakopconych dymem ścian. Z biegiem czasu na bielonych ścianach zaczęto malować coraz bardziej złożone wzory, z których wyewoluowały znane dzisiaj zalipiańskie motywy kwiatowe. Do dzisiaj w Zalipiu wykonuje się je na wszystkich możliwych powierzchniach (piwnice, studnie, stodoły itd.). Początkowo jako farb używano m.in. rozmaitych mieszanin wapna, sadzy, gliny.
Zagroda Felicji Curyłowej jest najsławniejszą zagrodą w Zalipiu, zamienioną w muzeum. Znajduje się w niej dawny dom Felicji Curyłowej (1904–1974) – ludowej artystki malarki, inicjatorki trwającej do dziś tradycji dorocznego konkursu Malowana Chata. Felicjia Curyłowa rozpowszechniła zwyczaj malowania chat wewnątrz i na zewnątrz. Cała zagroda z domem mieszkalnym, stodołą, obora i budą dla psa jest pomalowana. Znajduje się tu również studnia z żurawiem. We wnętrzach zobaczyć można najstarsze malowidła naścienne, prymitywne kwiaty w tonacji czarno-białej. W izbach jest malowany piec, w oknach firany. Są wycinanki kwiatowe, haftowane w kwiaty poduchy.
Od 1978 r jest tu Muzeum Zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu, będące filią Muzeum Etnograficznego w Tarnowie. Na miejscu zakupić można drobne pamiątki regionalne. Dom Malarek w Zalipiu jest ośrodkiem pracy twórczej, służącym rozpowszechnianiu wiedzy o sztuce. Funkcjonuje od 1977 r. W Domu Malarek w Zalipiu ma swoją siedzibę Gminny Ośrodek Kultury w Oleśnie, którego najważniejszym zadaniem jest ochrona i kultywowanie wartości kulturowych środowiska, głównie poprzez kontynuację tradycji malowanek z Zalipia, organizowanie i wspieranie amatorskiego ruchu artystycznego, opiekę nad twórcami ludowymi, promowanie Zalipia w kraju i za granicą oraz w środkach masowego przekazu. Organizowane są tu okolicznościowe wystawy, np. pisanek wielkanocnych. Dom Malarek organizuje programy dla turystów, aktualizując co jakiś czas swą ofertę. Dom Malarek też jest malowany, podobnie jak wnętrze kościoła, budynek straży pożarnej i miejscowy sklep-bufet.