Gruszczyn

Gruszczyn to garb (475 m n.p.m.) stanowiący północno zachodnie zakończenie grzbietu Chełmu, opadający stromo do przełomowego odcinka doliny Raby, zwanego Luteranką. Miejsce to kryje wciąż sporo tajemnic. Nazwa jest bardzo stara i niektórzy badacze przypuszczają, że wywodzi się z języka celtyckiego. Według jednej z teorii istniał tu niegdyś święty gaj, a niektóre z hipotez lokalizują w tym rejonie strażnicę, stanowiącą część średniowiecznego systemu obronnego, tzw. brony myślenickiej, która miałaby funkcjonować do XIII stulecia. Jako dowód przytacza się zapis z 1348 r., mówiący o lokacji wsi Stróża w miejscu „starej stróży”, czyli strażnicy – wieś ta powstała nieco na południe od Gruszczyna, który znalazł się w jej granicach. Przy zielonym szlaku znajduje się także głęboki rów rozpadlinowy, w którym w średniowieczu eksploatowano piaskowce, wyrabiając z nich na miejscu kamienie młyńskie. Według jednej z legend, podczas załadunku jeden z kamieni stoczył się do doliny Raby, przebijając stojący na drodze dom – szczęśliwie przeleciał tuż nad dzieckiem śpiącym w izbie. W 1828 r. na tym kamieniu wystawiono kapliczkę z symbolem Oka Opatrzności, która stoi do dziś w granicach Stróży.