Szczawnica

Szczawnica, pieniński kurort konkurujący rangą i popularnością z najsłynniejszą w Beskidach Krynicą, jest położona w dolnym biegu uchodzącego do Dunajca Grajcarka, płynącego malowniczą doliną pomiędzy Małymi Pieninami i Beskid Sądecki. Dolna część Szczawnicy, u ujścia potoku, położona jest w pobliżu końca pienińskiego przełomu. Tu też kończy się trasa spływu. Oprócz wspaniałego górskiego położenia i łagodnego klimatu, zawdzięcza Szczawnica sławę leczniczym wodom mineralnym.
Właściwości szczawnickich źródeł były już znane w XVI w. Pierwsi kuracjusze zjeżdżali tu już około 1790 r., ale prawdziwy rozkwit uzdrowiska przypadł na połowę XIX w. Stało się to za sprawą właścicieli Szczawnicy – rodziny Szalajów. Rozbudowali oni źródła, odwiercili nowe, wybudowali łazienki, założyli park. Za ich czasów powstały liczne pensjonaty, wille, później sanatoria, w modnym wówczas stylu uzdrowiskowym. Do wód ściągała śmietanka towarzyska i przedstawiciele świata literatury i sztuki. Kiedy jednak na przełomie wieków następił gwałtowny rozwój Krynicy, Szczawnica (przy braku połączenia kolejowego) zaczynała podupadać. Kolejny rozwój nastąpił dopiero w latach trzydziestych (przerwany wojną). Do dzisiejszych czasów dotrwała Szczawnica jako popularne uzdrowisko.
Szczawnica chlubi się licznymi źródłami mineralnymi: „Wanda”, „Szymon”, „Józefina”, „Stefan”, „Jan”, „Magdalena” i „Waleria” (nazwy źródeł pochodzą od imion członków rodziny Szalajów). Oprócz starej zabudowy uzdrowiskowej powstały w okresie PRL-u a Szczawnicy są liczne branżowe sanatoria i domy wczasowe. Trudno mówić w Szczawnicy o typowych zabytkach, ale warto zwrócić uwagę na starą zabudowę uzdrowiskową (w stylu alpejskim), a w dolnej części miasta domy z malowanymi godłami zamiast numerów (malował je około 1840 r. Józef Szalay). Godne odwiedzenie jest też Muzeum Pienińskie – w centrum uzdrowiska.