Krempachy

Krempachy są starą wsią spiską położoną na zachodnich krańcach Pienin. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od niemieckiego Krummbach – kręty potok, co odnosi się do przepływającego przez wieś Dursztyńskiego Potoku łączącego się z Przykopą. Wieś powstała w XV w. w wyniku akcji kolonizacyjnej Berzeviczych. Podobnie jak większość klucza dunajeckiego, była później w rękach Łaskich, a następnie Horvathów. Potem przeszłai we władanie luterańskiej rodziny Stanshithów, która próbowała szerzyć tu protestantyzm. Od 1920 r. Krempachy są w granicach Polski (z przerwą na lata okupacji słowackiej 1939–45). Aktualnie blisko 1/3 mieszkańców przyznaje się do narodowości słowackiej.
Najcenniejszym zabytkiem Krempach jest kościół parafialny. św. Marcina z 1525 r. Prostą, późnogotycka bryłę z gontowym dachem uzupełnia okazała wieża zwieńczona renesansowa attyką (druga na polskim Spiszu, oprócz Frydmana) i drewnianą hurdycją. Wystrój wnętrza, głównie późnobarokowy i rokokowy, pochodzi z XVIII w. Na ścianie znajduje się malowidło przedstawiające legendę o św. Marcinie – patronie kościoła.
W zachodnie części wsi stoi bezwieżowy kościółek cmentarny św. Walentego z 1761 r. Wewnątrz znajduje się unikalna ornamentyka stiukowa w stylu „chłopskiego rokoko”.
W Krempachach zachował się również charakterystyczny dla Spisza układ przestrzenny z wrzecionowatym rynkiem i wydzielonymi rzędami stodół na obrzeżach.