Cmentarz parafialny w Zebrzydowicach

Cmentarz parafialny w Zebrzydowicach, położony po stronie północnej kościoła św. Michała Archanioła, jest miejscem pochówku uczestników powstania styczniowego (1863-1864), żołnierzy I wojny światowej, a także mieszkańców Zebrzydowic i Kalwarii Zebrzydowskiej. Wśród nowych, współczesnych grobowców, wyróżniają się stare, zabytkowe krzyże i rzeźby nagrobne z XIX w. Przy głównej alei, na wprost bramy cmentarnej, stoi okazała kaplica Brandysów, właścicieli okolicznych majątków, wcześniej administratorów (Wojciech i jego syn Jan Kanty) dóbr księcia Kazimierza Czartoryskiego, który zmarł w obłąkaniu w 1828 r. nie pozostawiając po sobie potomstwa. Jego dobra, których spadkobierczyniami były córki Józefa Klemensa Czartoryskiego, kupili na licytacji Brandysowie. Na cmentarzu znajduje się grobowiec rodziny Weissów zaprojektowany przez Franciszka Mączyńskiego (1874-1847), znanego krakowskiego architekta na zamówienie (po śmierci rodziców) Wojciecha Weissa (1875-1950), świetnego malarza, profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i jej pierwszego w niepodległej Polsce rektora. W grobowcu pochowani są jego rodzice - Maria (1842-1925) i Stanisław (1844-1922) Weissowie (od 1904 r. mieszkali w Kalwarii Zebrzydowskiej), Wojciech i jego żona Aneri - Irena (1888-1981), również świetna malarka oraz ich dzieci: Anna Weiss (1921-1970), lekarz specjalista dermatolog i alergolog i Stanisław (1927-1987), profesor Politechniki Krakowskiej. W północno-zachodnim narożniku cmentarza znajduje się wydzielona ogrodzeniem kwatera - cmentarz wojenny nr 474 z 1914 r. Są tutaj pochowani żołnierze armii austro-węgierskiej, którzy zmarli w lazarecie urządzonym na okres wojny w zebrzydowickim Szpitalu Bonifratrów. Spoczywa na nim 77 żołnierzy, w tym 71 znanych z nazwiska.
Podczas II wojny światowej w pobliżu cmentarza parafialnego grzebano więźniów obozu pracy przymusowej dla Żydów, istniejącego w Zebrzydowicach od sierpnia 1942 do marca 1944 roku. Obóz, w którym zginęły 183 osoby, był filią KL Auschwitz. Byli to głównie holenderscy Żydzi pochodzący w większości z Amsterdamu. Zebrzydowicki obóz mieścił się na terenie obecnego parkingu (wcześniej kortu tenisowego) przed budynkami dawnej straży granicznej. Helena i Ludwik Bartoszkowie, autorzy książki "Wypisy z dziejów Kaczyc, Kończyc Małych, Marklowic Górnych i Zebrzydowic" piszą w niej, że na miejscu pochówków Żydów istnieje droga cmentarna obok parkingu. O dawnym zebrzydowickim obozie koncentracyjny przypomina głaz z tablicą pamiątkową.