Kościół św. Stanisława Biskupa w Skrzyszowie

Skrzyszów
49°59'41"N 21°03'30"E (49.994723, 21.058341)
223 m n. p. m.

Parafia w Skrzyszowie powstała przed 1350 r. Obecny kościół św. Stanisława Biskupa wzniesiony został w 1517 r. z fundacji Jana Amora Tarnowskiego, hetmana wielkiego koronnego i kasztelana krakowskiego, przez cieślę Jana z Czchowa (sygnatura na portalu). Jednak w 1542 r. bp krakowski Piotr Gamrat zniósł tutejszą parafię a jej uposażenie przekazał kolegium wikariuszy kolegiaty tarnowskiej. Ponowne utworzenie parafii nastąpiło w 1726 r. Kościół w Skrzyszowie był dwukrotnie rozbudowywany. W latach 1770–1776 dobudowano zakrystię i kaplicę północną a w latach 1893–1894 przedłużono nawę, wzniesiono kaplicę południową z kruchtą oraz wieżę.
Kościół św. Stanisława Biskupa w Skrzyszowie jest największym drewnianym kościołem późnogotyckim, konstrukcji zrębowej w Małopolsce. Jest jednonawowy, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Przy prezbiterium od północy znajduje się zakrystia a od południa niewielka kruchta. Nawa jest szersza, prostokątna, a przy niej znajdują się dwie kaplice od północy i od południa (w charakterze transeptu). Od zachodu jest wieża konstrukcji słupowo-ramowej, z nadwieszoną hurdycją, nakryta hełmem namiotowym. Na zewnątrz ściany pobite są gontami. Wokół prezbiterium zbudowane są soboty sprzed drugiej połowy XVII w., wsparte na słupach z zastrzałami. Dachy kościoła są dwuspadowe, pobite gontami z wieżyczką na sygnaturkę z XVII–XVIII w. Na niektórych elementach więźby dachowej znajdują się znaki montażowe, jakie często zostawiali ówcześni konstruktorzy. Znaki wykonane są w kierunku z zachodu na wschód w postaci wypukłej kreski. z jednej strony zgiętej pod kątem ostrym.
W kościele są stropy płaskie. Deski stropowe ułożone są wzdłuż osi kościoła i połączone na tzw. "pióro i wpust". Łuk tęczy jest półkolisty, z belką tęczową profilowaną. Na niej znajduje się krucyfiks późnogotycki z końca XV w. oraz drewniane barokowe posągi Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty z XVIII w. Drewniany chór muzyczny wsparty jest na czterech parach słupów. Portale: zachodni i południowy, są schodkowe, trójuskokowe tzw. długoszowe, jeden o trzech, drugi o jednym wałku obramującym, z ostrołukowym wykrojem otworu wejściowego. Na południowym jest data 1517 i nazwisko mistrza ciesielskiego Jana z Czchowa. Trzeci portal znajduje się w wejściu z prezbiterium do zakrystii. Zamknięty jest łukiem w ośli grzbiet o dwóch wałkach przechodzących łukiem w ostre ścięcie. Rzadko spotykane są okna prostokątne, zamknięte łukiem trójlistnym. Na południowej ścianie prezbiterium zachowały się fragmenty polichromii późnogotyckiej z okresu budowy kościoła oraz rokokowej z 1777 r. Nowa secesyjna, ornamentalna dekoracja polichromia wykonana została w 1907 r. przez Jana Bukowskiego z Krakowa.
Barokowy ołtarz główny z XVIII w., na wysokim cokole ujęty został dwoma parami kolumn wspierających przerwane belkowanie. W zwieńczeniu znajduje się Duch Święty pod postacią gołębicy w Glorii, między kolumnami rzeźby dwojga świętych, w polu głównym obraz św. Stanisława biskupa ze świętymi Wacławem i Michałem Archaniołem oraz fundatorem herbu Leliwa malowany na desce przez Mistrza Rodziny Marii przed 1520 r., stanowiący pierwotnie część tryptyku.
Ołtarze boczne: jeden późnorenesansowy z XVII w., trzy późnobarokowe z końca XVIII w. i jeden z początku XX w. W ołtarzach są obrazy: Matki Bożej z Dzieciątkiem, Serca Pana Jezusa, Matki Bożej Nieustającej Pomocy i Veraikon oraz rzeźba Matki Bożej. Ambona jest późnobarokowa z XVIII w., a drewniana chrzcielnica z drugiej ćwierci XVIII w. Cennym zabytkiem są stalle gotyckie z zapleckami i baldachimami o rzeźbionej dekoracji ornamentalnej z herbem Leliwa Tarnowskich z końca XV w. oraz konfesjonał z końca XVI w. Wyposażenie świątyni dopełniają obrazy: św. Karola Boromeusza z herbem i inicjałami Andrzeja Tarły, prepozyta tarnowskiego, malowany w 1625 r. przez Jana Kustaliewicza z Radomia, Chrystusa Miłosiernego z XVII w., Najświętszej Panny Marii z XVIII w. oraz Św. Sebastiana z XVIII w. oraz barokowy krucyfiks z XVIII w.
Na zewnątrz kościół otoczony jest murem kamiennym, wzniesionym w połowie XVIII w., ze stacjami Męki Pańskiej malowanymi współcześnie przez Czesława Lenczowskiego.
Obecnie w tarnowskim Muzeum Diecezjalnym znajdują się zabytki pochodzące z wyposażenia kościoła parafialnego w Skrzyszowie: Ikona bizantyjska Matki Bożej z Dzieciątkiem z XV w., w srebrnej sukience, rzeźba św. Barbary, gotycka z końca XV w. oraz skrzydła późnogotyckiego tryptyku ze Skrzyszowa malowanego przed 1520 r., ze scenami: Zabójstwa św. Stanisława, Wskrzeszenia Piotrowina, Chrystus w Ogrojcu, Biczowanie, Zmartwychwstanie i Zesłanie Ducha Św.

Miesto sa nachádza na chodníkoch

Stiahnuť aplikáciu

Naša webová stránka používa súbory cookie, vrátane na štatistické účely. Ak nechcete, aby sa ukladali na váš pevný disk, zmeňte nastavenia prehliadača.
Viac o tomto......