Mogielica

Mogielica (1171 m n.p.m.) jest najwyższym, najładniejszy i najbardziej znanym szczytem Beskidu Wyspowego, z którego roztaczają się wspaniałe widoki na dolinę Kamienicy, Gorce i Tatry. Odchodzą od niego grzbiety: na południe na Jasień (1062 m n.p.m.) oraz na wschód na Cichoń (926 m n.p.m.) i Ostrą (925 m n.p.m.). Przez okolicznych mieszkańców Mogielica bywa nazywany Kopą. Zbocza całego masywu porastają bory świerkowe oraz buczyny. Różnica w wysokości względnej wobec wiosek położonych u podnóży Mogielicy sięga 700 m. Pierwszą pisaną wzmiankę o Mogielicy znaleźć można w XV-wiecznych spisach dóbr królewskich: „w górach łąckich złoto żywcem z ziemi się dobywa... Tam też wznoszą się piękne ‘Gorcze’, zakończone Mogilicą, widną z Krakowa”. Na południowo-zachodnim stoku Mogielicy znajduje się rozległa Halą Mogielica, zwana również Polaną Stumorgową, z piękną panoramą. Niegdyś wypasano tu owce. Bacowie nazywali szczyt Zapowiednicą, gdyż ciemne chmury gromadzące się nad szczytem zapowiadały ulewy i burze. Na ramieniu odchodzącym od Mogielicy w kierunku wschodnim (na szlaku zielonym) znajduje się szczyt Zapowiednia. Z tak charakterystycznym szczytem musiały od wieków wiązać się miejscowe legendy. Według jednej z nich Mogielica miała być żoną olbrzyma Łopienia, który po śmierci został zamieniony w sąsiadującą z nią do dziś górę. Mogielica stanowiła również schronienie dla grasujących w okolicy zbójników; na szczycie miał istnieć głaz (Zbójnicki Stół), na którym zbójcy liczyli łupy, a nieopodal zakopywali swe skarby. Niegdyś na Mogielicy miały się znajdować mury zamkowe, a z urwiska po północnej stronie zrzucano ciała samobójców. Podczas II wojny światowej okolice te upodobali sobie jako schronienie partyzanci. Wykorzystywano korzystny teren również do zrzutów lotniczych. Na stokach od strony Słopnic, w dolinie potoku Bystroń, 28 stycznia 1944 r. rozbił się niemiecki bombowiec He-111 (cała załoga zginęła). Do lat osiemdziesiątych XX w. na szczycie Mogielicy stała wieża triangulacyjna. Nową wieżę widokową (22 m wysokości) oddano do użytku 24 sierpnia 2008 r. Wokół kopuły szczytowej utworzono w 2011 r. rezerwat „Mogielica” (pow. 50,44 ha, otulina pow. 90,69 ha). Mogielica jest ostoją wielu gatunków roślin (jedyny w Beskidzie Wyspowym naturalny bór górnoreglowy), ptaków i ssaków. W rejonie szczytu jest wiele terenów osuwiskowych, rumowiska i wychodnie skalne. Wokół szczytu Mogielicy napotkać można rzędy świerków o pokroju sztandarowym. Taka jednostronna forma ugałęzienia wykształca się, gdy wieją silne wiatry o jednym przeważającym kierunku.