Polski
English
Deutsch
Pomnik egzekucji hitlerowskich w Pogórskiej Woli został odsłonięty w listopadzie 1958 r. Autorami projektu są Anatol i Bogdana Drwal. Pomnik upamiętnia miejsce kaźni około 200 osób, które zostały rozstrzelane przez Niemców podczas II wojny światowej w trakcie masowych egzekucji. Wśród ofiar zbrodni była Helena Marusarz, legendarna kurierka z Zakopanego.
Helena Marusarzówna była mistrzynią sportów narciarskich, kurierem tatrzańskim, żołnierzem ZWZ, placówki kurierskiej ZWZ-AK o kryptonimie „Zagroda”. Urodziła się i mieszkała w Zakopanem w 1918 r. Była córką Jana Marusarza i Heleny z Tatarów, siostrą Stanisława Marusarza. Pochodziła z bardzo usportowionej rodziny. była absolwentką szkoły handlowej w Zakopanem, szybko zaczęła przygodę z „białym szaleństwem”. Już w dzieciństwie wykazywała duże zdolności narciarskie. W latach 1936–1939 była najlepszą polską zawodniczką narciarską, siedmiokrotną mistrzynią Polski w konkurencjach alpejskich (bieg zjazdowy, slalom i kombinacja). W historii polskiego narciarstwa jest z pewnością jedną z najbardziej utalentowanych polskich narciarek alpejek. Od września 1939 r. uczestniczyła w polskim ruchu oporu, pełniąc rolę tajnego kuriera komórki „Zagroda” Oddziału Łączności Konspiracyjnej KG SZP-ZWZ do bazy „Romek” w Budapeszcie, przenosząc pocztę i przeprowadzając przez Tatry wielu ludzi, uchodzących spod okupacji niemieckiej na Węgry. Została schwytana w marcu 1940 r. przez żandarmerię słowacką i przekazana w ręce gestapo. Była więziona w Muszynie, Nowym Sączu, w zakopiańskiej siedzibie gestapo „Palace”, w Tarnowie i w Krakowie na Montelupich. Torturowana wielokrotnie, nie zdradziła jednak żadnej z tajnych informacji, jednakże gestapo znalazło w jej bagażu list w języku węgierskim i po wielu miesiącach skojarzyło to z osobą Stefanii Hanauskówny. Helenę Marusarzównę rozstrzelano 12 września 1941 r. Po ekshumowaniu (w obecności brata Stanisława) w dniu 27 listopada 1958 r. jej szczątki uroczyście pochowano na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. Piękna Helena powróciła do Zakopanego, które tak kochała. Została odznaczona pośmiertnie Orderem Virtuti Militari, a w 1967 r. Krzyżem Walecznych. Od 1946 r. w Zakopanem rozgrywane są międzynarodowe zawody narciarskie Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny.
Na pomniku w Pogórskiej Woli widnieje napis „Pamięci rozstrzelanych przez hitlerowców w latach 1939–1945” i „Czynem dowiedli, że Polska nie zginęła”.
Helena Marusarzówna była mistrzynią sportów narciarskich, kurierem tatrzańskim, żołnierzem ZWZ, placówki kurierskiej ZWZ-AK o kryptonimie „Zagroda”. Urodziła się i mieszkała w Zakopanem w 1918 r. Była córką Jana Marusarza i Heleny z Tatarów, siostrą Stanisława Marusarza. Pochodziła z bardzo usportowionej rodziny. była absolwentką szkoły handlowej w Zakopanem, szybko zaczęła przygodę z „białym szaleństwem”. Już w dzieciństwie wykazywała duże zdolności narciarskie. W latach 1936–1939 była najlepszą polską zawodniczką narciarską, siedmiokrotną mistrzynią Polski w konkurencjach alpejskich (bieg zjazdowy, slalom i kombinacja). W historii polskiego narciarstwa jest z pewnością jedną z najbardziej utalentowanych polskich narciarek alpejek. Od września 1939 r. uczestniczyła w polskim ruchu oporu, pełniąc rolę tajnego kuriera komórki „Zagroda” Oddziału Łączności Konspiracyjnej KG SZP-ZWZ do bazy „Romek” w Budapeszcie, przenosząc pocztę i przeprowadzając przez Tatry wielu ludzi, uchodzących spod okupacji niemieckiej na Węgry. Została schwytana w marcu 1940 r. przez żandarmerię słowacką i przekazana w ręce gestapo. Była więziona w Muszynie, Nowym Sączu, w zakopiańskiej siedzibie gestapo „Palace”, w Tarnowie i w Krakowie na Montelupich. Torturowana wielokrotnie, nie zdradziła jednak żadnej z tajnych informacji, jednakże gestapo znalazło w jej bagażu list w języku węgierskim i po wielu miesiącach skojarzyło to z osobą Stefanii Hanauskówny. Helenę Marusarzównę rozstrzelano 12 września 1941 r. Po ekshumowaniu (w obecności brata Stanisława) w dniu 27 listopada 1958 r. jej szczątki uroczyście pochowano na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. Piękna Helena powróciła do Zakopanego, które tak kochała. Została odznaczona pośmiertnie Orderem Virtuti Militari, a w 1967 r. Krzyżem Walecznych. Od 1946 r. w Zakopanem rozgrywane są międzynarodowe zawody narciarskie Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny.
Na pomniku w Pogórskiej Woli widnieje napis „Pamięci rozstrzelanych przez hitlerowców w latach 1939–1945” i „Czynem dowiedli, że Polska nie zginęła”.
