Lgota

Lgota, wieś w gminie Tomice położona jest nad rzeką Brodówką, w dolinie objętej od strony południowo-zachodniej pasemkiem Moczurki (437 m n.p.m.), które stanowi zachodnie zakończenie płaskowyżu Draboża w południowo-zachodniej części Pogórza Wielickiego. Teren Lgoty pierwotnie należał do Witanowic i zwany był (1361 r.) Witanowicami Nowymi. Nazwa Lgota pojawiła się w dokumentach z końca XIV wieku, mówiących o właścicielu wsi Jakóbie z Lgoty. W połowie XV w. Jan Długosz w Liber beneficiorum (księdze uposażeń) kilkakrotnie wymieniał Jana z Lgoty herbu Topór. Pierwszym bliskim krewnym Jana z Lgoty, który używał już nazwiska Lgocki był Stanisław (1504 r.). Lgota przez ponad 300 lat należała do Toporczyków-Lgockich, należących do średnio zamożnej szlachty. Małe części wsi były też w posiadaniu innych właścicieli, prawdopodobnie w wyniku koligacji rodzinnych poprzez małżeństwa córek - Lgockich. Przewinęły się takie nazwiska jak Adam Paszkowski (1677 r.), Damian Biberstein-Starowieyski (1760 r.). Ostatnim z Lgockich, zwany też Ligockim, był Józef, który ok. 1880 r. sprzedał cały swój majątek Górkiewiczom i Kłaputom. W 1911 roku Lgotę z Witanowicami kupił Henryk Lewinger. Lgota od początku swego istnienia należała i nadal należy do parafii w Witanowicach. Pod koniec XIX wieku powstała tu szkoła - obecnie filia Szkoły Podstawowej w Witanowicach, a w 1933 r. utworzono Koło Gospodyń Wiejskich. Jeszcze przed II wojną światową obszar Lgoty był większy o przysiólek Wyźrał, który w 1946 r. stał się samodzielną wsią, należącą obecnie do gminy Brzeźnica. Podczas okupacji hitlerowskiej Niemcy dokonali pacyfikacji (29 X 1944) przysiółka Lgoty - Podlas, mordując ludzi i paląc ich zagrody. W 1956 r. we wsi powstała OSP, a w latach 1988-1993 rozbudowano Dom Ludowy. Znajduje się tu kilka malowniczych kapliczek z XIX wieku. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bielskiego.