Auschwitz I – Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu

Podczas II wojny światowej Niemcy wybudowali w Oświęcimiu największy w historii ludzkości obóz zagłady KL Auschwitz-Birkenau Obóz KL Auschwitz został założony przez Niemców na terenie byłych polskich koszar wojskowych na Zasolu. Pierwszy transport, 728 osób z więzienia w Tarnowie, został tu przywieziony 14 czerwca 1940 r. Przez cztery lata funkcjonowania obozu tzw. „strefa wpływów obozu koncentracyjnego” rozszerzała się. Obóz Auschwitz składał się z trzech podobozów: najstarszego KL Auschwitz I oraz KL Auschwitz II-Birkenau i KL Auschwitz III-Monowitz, które utworzono w latach 1941–1942. Ostatni pieszy transport ewakuacyjny więźniów został wyprowadzony z obozu 19 stycznia 1945 r. Wycofując się Niemcy wysadzili w powietrze komory gazowe i krematoria w Brzezince i spalili część baraków. Obóz został oswobodzony 26 stycznia 1945 r.
Dwa lata później na terenie obozu macierzystego KL Auschwitz I utworzono Państwowe Muzeum w Oświęcimiu (od 1999 r. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu). Jest to miejsce pamięci i muzeum, placówka naukowo-badawcza i oświatowa, która gromadzi, opracowuje, konserwuje i udostępnia materiały archiwalne i eksponaty muzealne związane z byłym obozem koncentracyjnym. W 1979 r. Muzeum zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Muzeum składa się z dwóch zachowanych części obozu Auschwitz I (obszar 20 ha) i Auschwitz II-Birkenau (171 ha). W granicach Muzeum znajdują się poobozowe obiekty i ruiny (łącznie z ruinami komór gazowych i krematoriów), kilkanaście kilometrów obozowego ogrodzenia i dróg wewnętrznych oraz rampa kolejowa w Birkenau. Były obóz KL Auschwitz przyciąga rocznie ponad milion zwiedzających (grupy turystów polskich i zagranicznych, wiele oficjalnych delegacji, przywódców państw, przedstawicieli międzynarodowych organizacji społecznych i wyznaniowych).