Chomranice

Chomranice to wioska położona w dolinie potoku Smolnik pomiędzy wzniesieniami Pasma Łososińskiego na północy, a grzbietem Litacza na południu. Wzmianki o miejscowości pochodzą z pierwszej połowy XIV w., kiedy utrzymywał się jeszcze podział na Chomranice Górne oraz Chomranice Dolne, zanikły w XVI w. Wieś była własnością szlachecką. Na te tereny w drugiej połowie XVI w. dotarły idee reformatorskie, a w okolicy działały postacie środowiska ariańskiego, takie jak Jan Wiktor i Stanisław Farnowski. W 1593 r. w miejscowym kościele odbył się nawet zjazd ariański. Ostatecznie wypędzono stąd innowierców, kościół odnowiono, ale byli wzmiankowani na terenie Chomranic jeszcze do 1639 r.
Na początku XVII w. w chomranickim kościele znajdowało się znane dzieło „Opłakiwanie z Chomranic” – gotycki obraz przedstawiający opłakiwanie Chrystusa po zdjęciu z krzyża, pochodzący z około 1440 r. Jest to wybitnie dzieło warsztatu krakowskiego sporządzone przez nieznanego z imienia artystę nazywanego Mistrzem Opłakiwania, które najprawdopodobniej znajdowało się pierwotnie w kościele św. Krzyża na Kleparzu. Dzisiaj możemy je oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie.
Od czasów rozbiorów Chomranice wchodziły w skład Galicji. W czasie tragicznych wydarzeń rzezi galicyjskiej z 1846 r. został zabity miejscowy dziedzic Stanisław Stański. Sytuację materialną wielu mieszkańców wsi poprawiła zbudowana w 1884 r. Kolej Traswersalna, przy której wielu miejscowych znalazło zatrudnienie.
Dzisiejsze Chomranice są wioską z coraz większą ilością nowej zabudowy, z której wyróżniają się nowoczesne bryły kościoła oraz miejscowej szkoły.