Puszcza Niepołomicka

Puszcza Niepołomicka jest dużym kompleksem leśnym położonym w widłach Wisły i Raby, w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej. Łącznie z trzema oddzielonymi uroczyskami: Las Grobla, Grobelczyk i Koło zajmuje około 115 km2 powierzchni. Długość największego fragmentu puszczy, między Niepołomicami a Baczkowem i Mikluszowicami (powiat bocheński) wynosi 17 km, a szerokość nie przekracza 8 km. Dzisiejsza cała puszcza jest niewielką częścią pierwotnej, rozciągającej się niegdyś od Dębnik na terenie Krakowa po istniejącą do dziś Puszczę Sandomierską. Nazwa kompleksu pochodzi od staropolskiego słowa niepołomny – trudny do pokonania. Przez północną część Puszczy Niepołomickiej płynie rzeka Drwinka, prawy dopływ Wisły.
Gatunkiem panującym w drzewostanach Puszczy Niepołomickiej jest sosna. Szybko rosnący las sosnowy sadzili zaborcy austriaccy w miejsce wyciętego starego drzewostanu. Na terenie puszczy jest 6 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni około 100 ha. Rezerwaty Koło i Gibiel znajdują się na terenie powiatu wielickiego, pozostałe na terenie powiatu bocheńskiego. Rezerwat Długosz Królewski, chroni rzadki gatunek paproci, rezerwat ścisły Gibiel pierwotny krajobraz puszczański. W rezerwacie Dębina pod ochroną jest cenny starodrzew dębowy. Rezerwaty Wiślisko Kobyle i Lipówka zostały zaliczone do „naturowych” obszarów siedliskowych. Najmniejszy ze wszystkich rezerwat Koło chroni przyrodę oderwanego kompleksu starodrzewów leśnych na terenie Zabierzowa Bocheńskiego. W środku puszczy, w uroczysku Poszyna znajduje się izolowany od otoczenia Ośrodek Zachowawczej Hodowli Żubrów, założony w 1935 r. o powierzchni 36 ha. Ośrodek jest niedostępny do zwiedzania. Ma na celu zachowanie i ochronę żubra – gatunku zagrożonego wyginięciem. W 2004 r. cały obszar Puszczy Niepołomickiej został objęty programem Natura 2000 (system ochrony przyrody obowiązujący w krajach UE).